Հանրային հեռուստաընկերությունը ընտրովի է լուսաբանում թե՛ պաշտոնական հաղորդագրություններն ու միջոցառումները, և թե՛ առհասարակ երկրի հանրային կյանքը․ ՀԺՄ ուսումնասիրությունը
Հայաստանի Հանրապետությունը մեր տունն է, և մենք այն պաշտպանելու ենք․ Չգիտեմ՝ ով է մեզ հետ, բայց մենք պաշտպանելու ենք․ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետի տեղակալ
Մեր աշխարհաքաղաքական հակառակորդները պատրաստ են հարվածի տակ դնել ցանկացած երկիր եւ արյունալի ջարդ սանձազերծել․ Պուտին
Սոթքի հանքը երեք օր չի աշխատել, այս պահին հանքն աշխատում է, բայց իր հզորության 40 տոկոսով. Մարզպետ
Ռուսաստանը նախկինում լավ էլ զենք վաճառել է մեզ․ ոչ միայն վաճառել է, ձրի էլ է տվել. Մովսես Հակոբյանը՝ Փաշինյանի հայտարարությունների մասին
Մեկնարկել են ԱՀ ԱԺ 7-րդ գումարման 6-րդ նստաշրջանի աշխատանքները
Ռոբերտ Քենեդիին սպանողը ազատություն է խնդրում
Անդրանիկ Քոչարյանը ժողովրդին ոչխարի տե՞ղ է դնում. Սեւակ Հակոբյան
«Ժողովուրդը» հայտարարություն է տարածել․ «Կոռումպացված համակարգի նախկին աշխատակիցը` նախկին մեղադրյալը, արգելանքի տակ է դրել օրաթերթի և ArmLur.am կայքի բանկային հաշիվները»
Ռուսաստանի գործողությունները կարելի է քննադատել, բայց չընդունել, որ հսկայական ջանքեր է գործադրում, անարդար է. ՌԴ դեսպան

«Փող հաշվող երկրները վաղուց հասկացել են, որ ամենակարևորը առողջ հասարակություն ունենալն է». «Փաստ»

05:09 16 Հոկտեմբեր 2018

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Պաշտոնական թվերի համաձայն, 2016–17 թվականներին երթևեկելու ընթացքում ծխելու պատճառով վարորդների հանդեպ մոտավորապես 11 հազար վարչական իրավախախտման դեպք է արձանագրվել: Դիտարկումները ցույց են տվել, որ օրենքի կիրառումից հետո դեպքերի քանակը մեր երկրում չի նվազել: Ուստի, ենթադրվում է, որ օրենքի նշված դրույթն ամենևին էլ կանխարգելիչ ֆունկցիա չունի, որի պատճառը տուգանքի չափի ցածր լինելն է:

Առողջապահության նախարարության կողմից նախապատրաստվել է նոր օրենքի նախագիծ, որով էլ ավելի կսահմանափակվեն ծխախոտի օգտագործման հնարավորությունները: Այն իր հերթին կօգնի նաև նվազեցնել ծխախոտի երկրորդային ծխի ազդեցությունը հասարակության չծխող հատվածի վրա: Օրինակ, նախագծով մասնավոր տրանսպորտային միջոցի վարորդի կողմից վարելու ընթացքում ծխելու նախկին 3000 դրամ տուգանքն առաջարկվում է դարձնել 10 000 դրամ: Ընդհանուր օգտագործման տրանսպորտային միջոցներում, ինչպես նաև թեթև մարդատար տաքսի ավտոմեքենաների վարորդների կողմից վարելու ընթացքում ծխելու տուգանքի չափն առաջարկվում է դարձնել 50 000 դրամ:

Առաջարկվում է նաև ծխելն ընդհանրապես արգելել ժամանացի վայրերի փակ հատվածներում: Իսկ հասարակական, կրթական հաստատություններում և դրանց շրջակայքում՝ ընդհանրապես արգելել: Առաջարկվող տուգանքների չափը նախատեսվում է կրկին բավականին բարձր սահմանել, որպեսզի այն ոչ թե ձևական բնույթ կրի, այլ հստակ գործի ու դառնա զսպող գործիք:

Դեռևս 18–րդ դարում տնտեսագետ Ադամ Սմիթն է առաջարկել մարդու առողջության համար վտանգավոր ապրանքատեսակների վաճառքից գոյացող հարկերն ուղղել դրանց դեմ պայքարելուն, սակայն այն այսօր չի կիրառվում: Ժամանակակից աշխարհն այլ ճանապարհով է գնում՝ պարբերաբար մեծացնում է վնասակար համարվող ապրանքատեսակների գինը կամ կիրառում է լրացուցիչ հարկման տեսակներ՝ փորձելով դրանով ազդել սպառման ծավալների վրա:

Շատ երկրներում, մեր երկրում նույնպես, անկախ նրանից, թե հարկերը ինչ գործառույթներից են գոյանում, հավաքագրվում է մեկ կետում: Հետո այն վերաբաշխվում է տարբեր ոլորտներ ֆինանսավորելու համար: Ուստի, անկախ նրանից, թե, օրինակ, ծխախոտի վաճառքից ստացվող հարկերն ինչքան են կազմում, չեն կարող ամբողջությամբ ուղղվել հակածխախոտային պայքար իրականացնելու համար:

ՀՀ ԱՆ ԱԱԻ տնօրեն Ալեքսանդր Բազարչյանի կարծիքով, այսօր հակածխախոտային պայքարի շրջանակներում իրականացվող հանրային առողջապահության պահպանման երկու մոտեցում կա աշխարհում: Առաջինի դեպքում առաջարկվում է պարբերաբար բարձրացնել այս ապրանքատեսակից ստացվող հարկերի դրույքաչափերը և ստացված գումարների հաշվին ավելացնել առողջապահության ոլորտի ֆինանսավորումը: Մյուսով՝ ծխախոտի յուրաքանչյուր տուփի վաճառքից որոշակի ֆիքսված գումար փոխանցել ստեղծված հիմնադրամի, որտեղից էլ այն կհատկացվի առողջապահական ծրագրերի իրականացմանը:

«Կարծում եմ՝ երկու տարբերակն էլ ընդունելի է, քանի որ երկու դեպքում էլ խոսքը ծխախոտի նկատմամբ կիրառվող հարկային բարձր դրույքաչափի մասին է: Երկու դեպքում էլ այն ազդում է ապրանքի գնի վրա, և դեռահասների համար ծխախոտ գնելը դառնում է անհասանելի, իսկ սոցիալապես անապահով խավերի համար՝ քիչ հասանելի: Երկուսն էլ կնպաստեն ծխողների թվի կրճատմանը»,– ասաց Ա. Բազարչյանը:

Փորձագետների կարծիքով, ծխախոտի ընդհանուր արժեքից գանձվող հարկային բեռը պետք է կազմի 70 տոկոս, որպեսզի գնի բարձրացման հաշվին սպառումը նվազի, քանի որ այն ոչ միայն առաջին անհրաժեշտության ապրանքատեսակ չէ, այլև կախվածություն է առաջացնում: Հետևաբար ծխախոտի օգտագործման նվազեցման դեմ պայքարի քաղաքականություն իրականացնելու ժամանակ շատ կարևոր է այդ ապրանքատեսակի հանդեպ վարվող հարկային քաղաքականությունը ճիշտ իրականացնելը:

Ա. Բազարչյանի խոսքով, Հայաստանում ծխողների թիվն ընդհանուր առմամբ մոտ կես միլիոնից պակաս է: Տոկոսային հարաբերությամբ այն կազմում է 15–ից բարձր տարիք ունեցողների մոտ 26 %–ը: Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ հնարավոր է հաշվարկել, թե հակածխախոտային պայքարի շրջանակներում վարվող գնային քաղաքականությունն ինչ ազդեցություն կարող է ունենալ ծխողների թվի կրճատման վրա, ինչն, ըստ մասնագետների, ամենաարդյունավետ և գործուն պայքարի միջոցն է համարվում ողջ աշխարհում:

«Գնի թանկացման դեպքում նույնիսկ ծխողը սկսում է ավելի քիչ ծխել: Եթե նախկինում ծխում էր 1 տուփ, ապա գինը բարձրացնելուց հետո կսկսի օրինակ՝ 12 կամ 15 գլանակ ծխել: Սա արդեն օգուտ է թե՛ գրպանին, թե՛ առողջությանը: Եվ եթե մարդը, ով ուզում է թողնել ծխելը, բայց ինչ–որ մի բան նրան խանգարում է, ապա գնի ավելացումը կնպաստի, որ նա այդ քայլն անի: Իսկ չծխողը երբեք էլ չի մտածի ծխելու մասին, քանի որ անիմաստ կհամարի ծխելու վրա բավականին գումար ծախսելը: Մեր կողմից առաջարկվող օրինագիծն այս պահին անդրադառնում է միայն հակածխախոտային պայքարի քայլերի արդյունավետության բարձրացմանը, բայց կարծում եմ, որ ապագայում անհրաժեշտություն կլինի անդրադառնալ նաև հարկային քաղաքականությանը: Ու թեև չի բացառվում, որ ծխախոտ արտադրողների, ներկրողների մոտ այն դժգոհություններ առաջացնի, սակայն մենք ոչ թե աշխատում ենք, որ նրանց մոտ դժգոհություններ չառաջանան, այլ աշխատում ենք, որպեսզի հասարակությունն առողջ լինի: Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ նրանց կողմից ճնշումներ միշտ էլ լինում են, սակայն այն երկրները, որոնք փող հաշվել գիտեն, վաղուց հասկացել են, որ շատ ավելի լավ է ունենալ առողջ հասարակություն, որը ունակ կլինի երկար տարիներ աշխատել ու հարկատու լինել, քան ունենալ հիվանդ հասարակություն, որը դառնում է բեռ տվյալ երկրի համար»,– ասաց Ա. Բազարչյանը:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

ԿԱՅՔԻ ՀԻՆ ՏԱՐԲԵՐԱԿ

Լրահոս

ՏԵՍՆԵԼ ԱՎԵԼԻՆ

Փոխկապակցված նորություններ

Քաղաքականություն

ՏԵՍՆԵԼ ԱՎԵԼԻՆ